Mesleki eğitim ülkelerin ekonomik gelişiminde önemli bir işlev görmektedir. Bu nedenle ülkeler işgücü piyasaları ile uyumlu bir mesleki eğitim sistemi kurabilmek için çaba sarf etmekte, böylece okuldan işe geçişi kolaylaştırmaya ve genç işsizlik oranını düşürmeye çalışmaktadır. Türkiye’de de mesleki eğitim uzun yıllardır bu işlevini başarılı bir şekilde yerine getirmiştir. Ancak, katsayı politikası gibi dış müdahaleler nedeniyle kendisinden beklentileri karşılayamaz hale getirilmiştir. On yıldan fazla uygulanan katsayı politikasıyla birlikte işverenler aradıkları elemanı bulamamaktan şikâyet etmeye başlamış ve mesleki eğitim hem toplum hem de işgücü piyasasında itibar kaybı yaşamıştır. Bu itibar kaybı bizatihi mesleki eğitimin niteliğiyle ilgili değildir. Ancak dış müdahalelerden kaynaklanmasına rağmen sonucun faturası maalesef haksız bir şekilde mesleki eğitime kesilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) uzun yıllardan beri mesleki eğitimi güçlendirmek ve hak ettiği saygınlığını yeniden kazanmak için çaba sarf etmekte, iş dünyası ile işbirlikleri geliştirmekte ve çok sayıda projeyi hayata geçirmektedir. Özellikle 2023 Eğitim Vizyonu sonrasında mesleki eğitimi güçlendirmek için çok boyutlu ve sistematik adımlar atılmıştır. Atılan adımlar kısa sürede meyvelerini vermeye başlamıştır. Eğitim verilen tüm alanlarla sektörlerle güçlü ve kapsamlı işbirlikleri kurulmuş, eğitim-üretim-istihdam çevrimi güçlenmiş, başarılı öğrenciler artık mesleki eğitimi tercih etmeye başlamıştır. Dahası, Covid-19 salgını sürecinde toplumun ihtiyaç duyduğu ürünleri hızla üreterek ilk şokun atlatılmasında mesleki eğitim kurumlarının yaptığı mütevazı katkı, güçlenen mesleki eğitimin işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağını yetiştirmekle kalmayıp aynı zamanda olağanüstü koşullarda toplumunun ihtiyaç duyduğu ürünleri de hızla üretebileceğini göstermiştir. Bu performans bir taraftan katsayı politikası sonrasında mesleki eğitimin zayıflayan özgüveni yeniden kazanmasını sağlarken diğer taraftan toplumun ve iş dünyasının mesleki eğitime bakışını da olumlu yönde değiştirmiştir.

MEB, gelinen noktada mesleki eğitimi daha da güçlendirmek için yeni projeleri başlatmıştır. Bu projelerin önde gelenlerinden bir tanesi de ‘Mesleki Eğitimde 1.000 Okul’ projesidir. Bu yazıda bu projenin kapsamı ve hedefleri ve yapılan çalışmalar kısaca ele alınmaktadır.

DEZAVANTAJLIYA ÖNCELİK

Bu proje kapsamında 81 ilde akademik başarı, okul terk oranı ve devamsızlık gibi farklı göstergelerde diğer okullara göre görece dezavantajlı 1.000 okul seçilerek bu okulların çok boyutlu desteklenmesi hedeflenmiştir. Proje, yönetici ve öğretmenlerin desteklenmesi, eğitim ortamlarının iyileştirilmesi, öğrencilere temel beceri eğitim desteği, kişisel gelişim destekleri ve öğrenci velilerine yönelik destekleri kapsamaktadır.

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN DESTEKLENMESİ

Okul yönetici ve öğretmenlerin desteklenmesi kapsamında yönetici ve öğretmenlere yönelik proje farkındalığını artırmak ve bilgilendirmek için tüm okullarda eğitimler düzenlenmiştir. 2021 yılında okul yöneticilerine yönelik kişisel gelişim ve liderlik eğitimleri düzenlenecektir. Ayrıca, 1.000 okuldaki tüm meslek alan ve atölye öğretmenlerinin proje süresinde iş başı ve mesleki gelişim eğitimleri almaları sağlanacaktır. Bu eğitimlere yönelik gerekli planlamalar tamamlanmıştır.

EĞİTİM ORTAMLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ VE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

Projenin en önemli hedeflerinden bir tanesi de seçilen 1.000 okulun eğitim ortamlarının iyileştirilmesi ve zenginleştirilmesidir. Bu kapsamda bu okullarımızın bakım ve onarımlarına öncelik verilmiştir. 2020 yılında bu okulların bakım ve onarımları için 50 Milyon TL’lik kaynak kullanılmıştır. 2021 yılında özellikle bu okullardan güçlendirme kapsamında değerlendirilen okullar için 250 Milyon TL’lik kaynak tahsis edilmiştir. Proje kapsamında okullarımızın her birinde kütüphane yapımı hedeflenmiş olup 2020 yılında 520 kütüphanenin yapımı tamamlanmıştır. Kütüphane kurulması için 2020 yılında 26 Milyon TL’lik kaynak kullanılmıştır. 2021 yılının ilk altı ayında geriye kalan 480 kütüphanenin yapımı tamamlanmış olacaktır. Proje kapsamında her okulda mevcut laboratuvarlar güncellenecek ve en az iki yeni laboratuvar kurulacaktır. 2020 yılında bu okullarda laboratuvar güncelleme ve yeni laboratuvar kurma kapsamında 85 Milyon TL’lik kaynak kullanılmıştır. Bu kapsamda 2021 yılında da 115 Milyon TL’lik kaynak tahsis edilmiştir. Kurulacak laboratuvarlar okulların döner sermaye kapsamında üretim kapasitelerini destekleyecek şekilde yapılandırılmaktadır. Ayrıca, proje kapsamında 1.000 okulun akıllı tahta ihtiyacı karşılanacaktır.

TEMEL BECERİ EĞİTİM DESTEĞİ

2020 yılında Covid-19 salgını nedeniyle projenin yukarda değinilen iki alanına daha fazla ağırlık verilmiştir. Projenin bundan sonra değinilecek kısımları ağırlıklı olarak 2021 yılında gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda projenin önemli hedeflerinden bir tanesini bu okullardaki öğrencilere temel beceri eğitim desteğinin verilmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda bu öğrencilere yönelik temel beceri eksikliklerini telafi edebilmeleri için destek eğitim programı geliştirilmiştir. Bu programda özellikle Türkçe, matematik ve fen okuryazarlığına ağırlık verilmiştir. Bu kapsamda destekleme ve yetiştirme kursları aktif bir şekilde kullanılacaktır. Bu süreçte, gerekli ders doküman ve materyallerini hazırlama çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca, 81 ilde bulunan ve özel yetenekli öğrencilere eğitim desteği sunan Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) sayesinde, 2021 yılından itibaren proje kapsamındaki mesleki eğitim öğrencilerine proje geliştirme ve gerçekleştirme desteği sağlanacaktır.

KİŞİSEL GELİŞİM DESTEKLERİ

Projenin önemli bir kısmını da öğrencilere sağlanacak kişisel gelişim destekleri oluşturmaktadır. Bu kapsamda 1.000 okulda eğitim alan yaklaşık 600 bin öğrenciye ilk yardım eğitimi verilecek, madde bağımlılığı üzerine bilgilendirici etkinlikler düzenlenecek, psikososyal gelişim desteği sağlanacak ve isteyen öğrencilere yüzme öğretilecektir. Tüm okullarda bireysel veya grup olarak spor aktiviteleri yapabilecek yaşam merkezleri oluşturulacak ve öğrencilerin bu merkezleri aktif kullanmaları sağlanacaktır. 1.000 okulun tamamında her ay en az bir kez bilim, kültür, sanat, spor ve sanayi gibi alanlarda başarılı ve tanınan kişilerin deneyimlerini paylaşmaya yönelik kariyer günleri düzenlenecektir. Ayrıca, proje kapsamındaki okulların tamamı Anadolu güzel sanatlar ve spor liseleri ile eşleştirilecek ve ortak kültür, sanat ve spor etkinlikleri düzenlenecektir.

ÖĞRENCİ VELİLERİNE YÖNELİK DESTEKLER

Projenin son kısmını ise öğrenci velilerine yönelik destekler oluşturmaktadır. Ebeveyn eğitimi öğrencilerin akademik başarılarında önemli bir faktör olduğu için bu kapsamda öğrencilerin velilerine hayat boyu öğrenme kapsamında eğitim desteği sağlanacaktır. Bu amaçla 81 ilde bulunan halk eğitim merkezleri velilerin taleplerini alarak istedikleri alanlarda eğitimler düzenleyecek ve sertifikalandırılacaktır. Ayrıca, velilerin açıköğretim yoluyla eğitimlerine devam edebilmeleri sağlanacaktır.

Proje süresi toplam 12 ay olarak belirlenmiş olup 2020 yılında proje kapsamında 161 Milyon TL’lik kaynak kullanılmıştır. Projenin 2021 yılındaki kısmı ve bütçe tahsisleri ile ilgili ayrıntılı planlama tamamlanmıştır. Projenin performans göstergeleri her ay 81 il müdürünün katılımı ile ayrıntılı olarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak ‘Mesleki Eğitimde 1.000 Okul’ projesi mesleki eğitimde yaşanan dönüşüm ve iyileşmeyi tüm okullara yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır. Böylece, eğitim sistemimizin kronik bir sorunu olan okullar arası başarı farklarının azaltılması yönünde de oldukça kapsamlı ve somut bir adım atmış olacağız.