Mesleki ve teknik eğitim altın dönemini yaşıyor. Öyle ki bazı mesleki okullarda doluluk oranı yüzde 100’e ulaştı. İlk kez bir mesleki ve teknik Anadolu Lisesi %1’lik dilimden öğrenci aldı

Milli Eğitim Bakanlığı, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında ilk yerleştirme sonuçlarını 22 Temmuz’da açıkladı. Geçen seneyle karşılaştırıldığında MEB bu kez yüz güldürdü ve tercih yapan öğrencilerin %95’i istedikleri okullara yerleştiler. Geçen sene oldukça tartışmalı geçen liselere yerleştirmede bu sene sorun yaşanmadı ve öğrencilerin ve velilerin memnuniyetleri arttı. Diğer taraftan ilk kez mesleki ve teknik eğitim yerleştirmede ön plana çıktı ve %1’lik dilimden öğrenci aldı. Biz de hem yerleştirme sonuçlarını hem de mesleki ve teknik eğitimdeki bu olumlu gelişmeleri MEB Bakan Yardımcı Mahmut Özer’e sorduk.

“Rehberlik hizmetine ağırlık verdik”

— Liselere merkezi ve yerel yerleştirme sonuçlarını açıkladınız. İlk yerleştirme olmasına rağmen yerleşme oranı oldukça yüksek çıktı.

2018 yılında yaşanan sorunlar kayıt bölgeleri üzerinden tek tek masaya yatırıldı. Tüm Türkiye’de kayıt bölgelerindeki okul türlerini, kapasitelerini ve doluluk oranlarını içeren bir coğrafi bilgi sistemi oluşturuldu. Tüm il müdürlerimizle süreci tekrar tekrar değerlendirdik. Yapılan iyileştirmeler doğal olarak sonuçlara da olumlu yansıdı. Bu sene rehberlik hizmetine de büyük ağırlık verdik. Bu da sürecin makul bir seyir izlemesine çok büyük katkı yaptı.

Tercih robotu 3 milyon kez kullanıldı

— Bakanlık bu yıl tercih robotu ve tercih rehberleri de hazırladı. Bunların kullanılma sayıları nasıl oldu?

Bakanlık olarak tüm süreçte öğrencilerimizin ve velilerimizin yanında olmak istedik. Örneğin merkezi sınav öncesi her ay örnek soru kitapçığı yayımladık. Öğrenciler sınavda bir sürprizle karşılaşmadılar. Tercih aşamasında da değindiğiniz gibi rehberliğe ağırlık verdik. Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okullara yönelik hazırladığımız tercih robotu bu aşamada 3 milyon 91 bin 875 kez kullanıldı. Sınav puanı olmadan öğrenci alan okullara yönelik yerel yerleştirme için hazırladığımız tercih rehberi ise 12 milyon 688 bin 103 kez kullanıldı. Diğer taraftan mesleki ve teknik eğitimle ilgili tercih rehberi “Mesleğim Hayatım” portalı ise 1 milyon 679 bin 250 kez kullanıldı. Tüm bu rakamlar yapmış olduğumuz rehberliğin ne kadar faydalı olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan tüm illerimizde okullarda rehber öğretmenlerimiz de sürece önemli katkı sundular. İl müdürlerimiz süreci başından sonuna kadar başarılı bir şekilde yönettiler.

— Gerçekten tercih rehberleri çok kullanılmış. Bunun sonuçlara etkisini nasıl görüyorsunuz?

Öğrencilerin kendi merkezi sınav puanlarına ve okul başarı puanlarına göre rasyonel tercih yapabilme imkânları artıyor. Bu da sonuçlarda rahatlıkla izlenebiliyor. Örneğin merkezi sınavla öğrenci alan okulların hemen hemen tamamı doldu. Doluluk oranı %99,6.

Yerel yerleştirmede memnuniyet arttı

— Sınavsız yerel yerleştirmeye bu durum nasıl yansıdı?

Sınavsız yerel yerleştirmede sadece yerleştirme oranının yüksekliği değil aynı zamanda ilk üç tercihten birisine yerleşme oranı çok önemli. Bu aynı zamanda yerel yerleştirmede memnuniyetin de önemli bir göstergesi. Sınavsız yerel yerleştirmede öğrencilerin %91’i ilk üç tercihinden birisine yerleşti. %52’si ise ilk tercih ettikleri okullara yerleştiler. Diğer bir ifadeyle, yerel yerleşen öğrencilerin yarısından fazlası ilk tercih ettikleri okullara yerleşebildiler.

— Bu rakamlara göre sınavsız yerel yerleştirmede memnuniyet oldukça yüksek. Örneğin Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin yerleşme ve tercih sıralaması arasındaki ilişki nasıl?

Lise türlerine göre yerleşmede de aynı memnuniyetin yansımalarını görüyoruz. Örneğin sınav puanı olmadan yerel yerleştirme kapsamında Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %58’i birinci tercihlerinde tercih ettikleri bir Anadolu lisesine yerleştiler. Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %99’u ise ilk üç tercihlerinde yer alan bir Anadolu lisesine yerleştiler.

İHL’lere yoğun talep

— Anadolu İmam Hatip Liseleri ve Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde durum nasıl?

Benzer şekilde Anadolu İmam Hatip liselerine yerleşen öğrencilerin %52’si birinci tercihlerinde tercih ettikleri bir Anadolu İmam Hatip lisesine yerleştiler. Anadolu İmam Hatip liselerine yerleşen öğrencilerin %87’si ise ilk üç tercihlerinde yer alan bir Anadolu İmam Hatip lisesine yerleştiler.

Diğer taraftan Mesleki ve Teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %41’i birinci tercihlerinde tercih ettikleri bir Mesleki ve Teknik Anadolu lisesine yerleştiler. Mesleki ve Teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %79’u ilk üç tercihlerinde yer alan bir Mesleki ve Teknik Anadolu lisesine yerleştiler.  

— Aslında tüm bu sonuçlar her lise türünün bilinçli bir kitlesinin oluştuğunu gösteriyor. Bir diğer ifadeyle kimse istemediği bir lise türüne zorlanmıyor.

Evet. Sistemin tamamı tercih üzerine kurulu. Hiçbir öğrencinin zaten tercihinde yazmadığı bir liseye yerleştirilmesi mümkün değil. Burada önemli olan tercihin ne kadar rasyonel olduğu. Bu nedenle tercihlerde rehberlik hizmeti büyük öneme sahip.

— İTÜ ile yaptığınız işbirliği kapsamındaki okulda sonuçlar nasıl?

Bildiğiniz gibi İTÜ mühendislik alanında ülkemizin en güçlü üniversitelerinden birisi. İTÜ’nün kazanımlarını ve deneyimlerini bir mesleki ve teknik Anadolu Lisesi kurarak, mesleki ve teknik ortaöğretime de kazandırmak istedik. Burada da kontenjanın çok üzerinde başvuru oldu. Tüm alanlar dolduğu gibi yerleşen öğrencilerin yüzdelik dilimleri de oldukça iyi. Örneğin Bilişim Teknolojisi alanına %1,26’lık dilimden öğrenci yerleşti. Tüm bu sonuçlar attığımız adımların ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Artık mesleki ve teknik eğitim hiçbir yere yerleşemeyen öğrencilerin zorunlu varış noktası değil, tam tersine tercih edilen bir okul türüne dönüşüyor. Bu süreci kararlılıkla devam ettireceğiz.

Mesleki eğitim merkezleri önemli işlev görüyor

— Mesleki eğitim merkezlerine giren öğrencilere lise diploması alma hakkı verdiniz. Bu merkezler kalfa ve usta ihtiyacını karşılamak için çok önemli. Burada da öğrenci artışı bekliyor musunuz? 

Mesleki eğitim merkezleri ülkemizde mesleki ve teknik eğitimde çok önemli bir işlev görüyor. Mezun olanların %88’i mezun oldukları alanda çalışıyor. Oldukça başarılı bir model ve tarihi çırak-kalfa-usta geleneği bu merkezlerimizde yaşamaya devam ediyor. Bu okula gelen öğrencilerimiz mezun olduklarında maalesef lise diploması alamıyorlardı. Lise diploması alabilmeleri için tek seçenek, açık ortaöğretim kurumlarına kayıt yaptırarak fark derslerini vermeleriydi. Bu durum öğrencilerimizin mesleki eğitim merkezlerini tercih etmelerinin önünde büyük bir engel oluşturuyordu. Bu problemi çözmek için Temmuz ayında gerekli düzenlemeleri yaptık ve artık öğrencilerimiz fark derslerini bu merkezlerde alabilecekler. Dolayısıyla mesleki eğitim merkezlerine gelen öğrencilerimiz artık lise diploması alabilecekler. Bu sene bu merkezlerdeki öğrenci sayısının artmasını bekliyoruz. Öğrencilerimizi mesleki eğitim merkezlerine bekliyoruz.

Mesleki ve teknik eğitime ilk kez  %1’lik dilimden öğrenci yerleşti 

— ASELSAN ile birlikte attığınız adımlar mesleki ve teknik eğitimin ülkemizdeki yeri için çok kritikti. Bu okullardaki sonuçlar nasıl?

Ülkemizin son yıllarda savunma sanayisinde atmış olduğu çok önemli adımlara yönelik teknik eleman ihtiyacını karşılamak üzere ASELSAN ile çok önemli bir işbirliğine gittik ve Ankara’da ASELSAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesini kurduk. İki alanda öğrenci aldık. Kontenjanın çok çok üzerinde tercih aldık ve örneğin bu okuldaki Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanına %0,46’lık dilimden öğrenci yerleşti. İlk kez bir mesleki ve teknik Anadolu Lisesi %1’lik dilimden öğrenci alıyor. Bu mesleki ve teknik eğitimin ülkemizdeki algısı için çok önemli.

Mesleki ve teknik eğitim altın dönemini yaşıyor

— Bu sene yerleştirmelerde mesleki ve teknik eğitimde görünür bir iyileşme söz konusu. Bakanlık olarak son bir yılda mesleki ve teknik eğitimde çok önemli adımlar atmış ve iyileştirmeler yapmıştınız. Bunun meyvelerini de aldınız.

Gerçekten son bir yılda tüm arkadaşlarımızla birlikte mesleki ve teknik eğitimin güçlenmesi için diğer bakanlıklarla, sektörlerle ve ilgili paydaşlarımızla çok önemli projeleri hayata geçirdik. Bu hem sınavla hem de yerel yerleştirme ile öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu liselerimizin doluluk oranlarına yansıdı. 2018 yılında sınavla öğrenci alan bu okullarımızda doluluk oranı %74’ler seviyesinde gerçekleşti. 2019 yılında sınavla öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu lisesi kontenjanında yaklaşık %25’lik artış yaptık. Bu artışa rağmen doluluk oranı %98’e yükseldi.

Bakanlık olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapmış olduğumuz işbirliği kapsamında olan okullarımızın hemen hemen hepsi doldu. Benzer şekilde Bakanlık olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İSO, İTO ve İTÜ ile yapmış olduğumuz işbirliği kapsamındaki İstanbul’da bulunan okullarımızdaki doluluk oranı %97’ye yükseldi. Diğer taraftan Bakanlık olarak TOBB ile “81 ilde 81 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi” işbirliği kapsamındaki 81 ildeki okullarımızın hemen hemen tamamı doldu.